Als het aan de overheid ligt, is het binnenkort mogelijk om in Nederland te scheiden zonder dat daar een advocaat en rechter bij aan te pas komen. Om dit mogelijk te maken, is vorig jaar een wetsvoorstel ingediend bij de Tweede Kamer. Wordt dit wetsvoorstel goedgekeurd, dan betekent dit dat het voortaan mogelijk is om een huwelijk te laten ontbinden door een ambtenaar van de burgerlijke stand.
In het kort: de huidige situatie
Momenteel is het altijd verplicht om bij een echtscheiding een advocaat in te huren. Ook moet de scheiding uitgesproken worden door een rechter. Zelfs wanneer partners in goed overleg uit elkaar gaan, samen afspraken op papier hebben gezet (al dan niet onder begeleiding van een mediator of bemiddelaar) en geen (minderjarige) kinderen hebben, is dit de wettelijke gang van zaken.
Uiteraard leidt deze verplichting tot hogere kosten en een langere scheidingsprocedure – een ongewenste bijkomstigheid voor mensen die gaan scheiden. Na een scheiding krijgt men immers al te maken met veranderende financiële omstandigheden en ook duurt het op deze manier langer voordat men de dagelijkse gang van zaken weer op kan pakken.
Voordelen van scheiden zonder advocaat
Het nieuwe wetsvoorstel moet dan ook de overheidsbemoeienis bij een scheiding verkleinen en meer verantwoordelijkheid wegleggen bij echtparen en mensen die een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan. Dit wil men bereiken door het scheiden via een ambtenaar van de burgerlijke stand mogelijk te maken. Dit maakt de scheidingsprocedure eenvoudiger, goedkoper en overzichtelijker. Ook is het sneller: binnen drie weken kan alles geregeld zijn.
Scheiden zonder advocaat of rechter is echter alleen mogelijk voor stellen die:
- Geen (minderjarige) kinderen hebben.
- Het eens zijn over de gemaakte afspraken.
De nieuwe procedure
Wanneer het mogelijk is om te scheiden zonder een advocaat in te huren en naar de rechtbank te stappen, kunnen partners die aan de hierboven gestelde voorwaarden voldoen een verzoek tot scheiding indienen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. Hierbij is een gezamenlijke verklaring verplicht. De ambtenaar van de burgerlijke stand zal vervolgens een wachttijd van minimaal veertien dagen inlassen. In deze periode wordt gecontroleerd of men voldoet aan de gestelde voorwaarden Ook kan men nog terugkomen op het verzoek.
Komt geen van de partners terug op het verzoek tot het uitspreken van de echtscheiding, dan brengen ze na deze wachttijd nogmaals een bezoek aan de burgerlijke stand. Hierbij wordt de identiteit van beide partners vastgesteld en ook wordt gekeken of beide partners vrijwillig aanwezig zijn en achter de scheiding staan. Klopt dit allemaal, dan kan de ambtenaar van de burgerlijke stand het huwelijk ontbinden.
Risico’s bij scheiden zonder advocaat
Het scheiden via de ambtenaar van de burgerlijke stand moet de nodige voordelen op gaan leveren voor mensen die voldoen aan de gestelde voorwaarden, maar toch zijn juridische experts niet onverdeeld enthousiast. Er kleven namelijk nog enkele risico’s aan het scheiden zonder advocaat, zoals:
- Doordat de scheiding snel voltrokken kan worden, denken mensen wellicht niet goed na over (ingewikkelde) financiële gevolgen – bijvoorbeeld over de verdeling van pensioenen of schulden. Wanneer hier achteraf onenigheid over ontstaat, moet men alsnog naar de rechter.
- Er is een kans dat één van partners niet daadwerkelijk achter de scheiding staat, ondanks dat dit wel verklaard wordt tegenover de ambtenaar van de burgerlijke stand. De ene partner kan de ander bijvoorbeeld onder druk zetten, of inspelen op schuldgevoelens om zo tot een scheiding te komen.
- Het is nog niet duidelijk of deze manier van scheiden zonder advocaat en rechter ook in het buitenland erkend wordt. Vooral in landen die niet tot de Europese Unie behoren kan dit nog twijfelachtig zijn.
Een beperkte doelgroep
Mocht de mogelijkheid om te scheiden via de ambtenaar van de burgerlijke stand ingevoerd worden, dan is het geen overbodige luxe wanneer de overheid mensen erop wijst dat het verstandig is om alsnog advies in te winnen bij een echtscheidingsadvocaat of een scheidingsbemiddelaar of –mediator. Zo wordt voorkomen dat er – zelfs ondanks de beste bedoelingen – onmogelijke afspraken worden gemaakt.
Ook is het verstandig dat men benadrukt dat het scheiden zonder advocaat het meest geschikt is voor mensen zonder (minderjarige) kinderen, een eigen bedrijf en/of financiële verplichtingen. Spelen deze factoren echter geen rol voor een scheidend echtpaar, dan kan het scheiden via de ambtenaar van de burgerlijke stand juist wel de meest ideale manier blijken te zijn.
Recente reacties